Mechanizm podzielonej płatności – wyjaśnienia MF

Kogo dotyczy obowiązkowy MPP?

Od 1 listopada 2019 r. obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności jest stosowany, gdy faktura:

• wynosi powyżej 15 tys. zł brutto,
• sprzedawca i odbiorca są podatnikami VAT,
• dotyczy tzw. towarów i usług wrażliwych, wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT.

W szczególności obowiązkowy MPP dotyczy płatności za:

• paliwa,
• stal, wyroby stalowe,
• złom, odpady,
• metale szlachetne (np. złoto, srebro) i nieszlachetne (np. miedź),
• folię stretch,
• tablety, smartfony, konsole,
• usługi budowlane,
• części i akcesoria do pojazdów silnikowych,
• węgiel i produkty węglowe,
• maszyny i urządzenia elektryczne oraz ich części i akcesoria.

Obowiązkowy MPP obejmuje towary i usługi głównie objęte do tej pory odwrotnym obciążeniem, czyli przerzuceniem obowiązku rozliczania VAT ze sprzedawcy na nabywcę lub odpowiedzialnością podatkową.

Szczegółowy wykaz towarów i usług, dla których wprowadza się obowiązkowy MPP, zawiera załącznik nr 15 do ustawy o VAT.

Co w sytuacji, gdy podmiot nie ma siedziby w Polsce, jednak ma obowiązek rozliczenia VAT od towarów (usług) objętych obowiązkowym MPP?

Obowiązkową metodą podzielonej płatności są objęci nie tylko polscy podatnicy, ale również podmioty, które nie mają siedziby w Polsce, jednak są zobowiązane do rozliczenia VAT od towarów (usług) objętych MPP.
Dla podatników, nieposiadających siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca jej prowadzenia na terenie Polski, wprowadzono system rekompensat. System ten zakłada zwrot kosztów obsługi rachunku rozliczeniowego oraz prowadzonego dla niego rachunku VAT dla tych podmiotów.

Czy stosowanie MPP jest obowiązkowe?

Od 1 listopada 2019 r. MPP jest obowiązkowe wyłącznie dla transakcji powyżej 15 tys. zł, które dotyczą tzw. towarów i usług wrażliwych – określonych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT. W przypadku pozostałych transakcji stosowanie MPP jest dobrowolne.

Ważne: jako nabywca (podatnik VAT) decydujesz, którą fakturę zapłacisz z zastosowaniem MPP, w jakiej części oraz wobec którego dostawcy (czyli mechanizm możesz stosować w sposób wybiórczy).

Sprzedawca może jednak zastrzec w umowie, że nie chce stosować MPP jako formy rozliczeń. Kontrahenci mają w tym zakresie dowolność, która wynika z zasady swobody zawierania umów, i sami decydują, w jaki sposób rozliczają przeprowadzane transakcje.

Co w sytuacji, gdy faktura opiewa na kwotę poniżej 15 tys. zł?

Faktury na kwoty poniżej 15 tys. zł podlegają rozliczeniu na ogólnych zasadach, tzn. MPP w takim przypadku jest dobrowolny.

Kiedy obowiązkowy MPP nie będzie mieć zastosowania?

W przypadku:

• faktur dokumentujących sprzedaż towaru/usługi objętych obowiązkowym MPP na kwotę niższą lub równą 15 tys. zł brutto,
• faktur dokumentujących sprzedaż towarów/usług mieszanych (tj. towarów/usług objętych i nieobjętych obowiązkowym MPP) o łącznej wartości niższej lub równej 15 tys. zł brutto,
• rozliczeń w formie potrąceń, o których mowa w art. 498 KC,
• uregulowań należności wynikających z faktury, która dokumentuje transakcje w ramach wykonania umowy o partnerstwie publiczno-prawnym.

Transakcje poniżej 15 tys. zł, które dotyczą towarów objętych obowiązkowym MPP (wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT), podlegają odpowiedzialności podatkowej, stosowanej od pierwszej złotówki.

Czy faktura, do której ma być zastosowany obowiązkowy MPP musi być specjalnie oznaczona?

Wystawca faktury, do której ma być stosowana obowiązkowa podzielona płatność, musi umieszczać na niej adnotację „mechanizm podzielonej płatności”, która sygnalizuje obowiązek zastosowania tego mechanizmu.
Jeżeli pomimo takiego obowiązku wystawisz fakturę bez tego oznaczenia, organ podatkowy ustali ci dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości 30% kwoty podatku wykazanej na tej fakturze. Sankcja będzie jednak naliczana wyłącznie od wartości kwoty VAT, która przypada na dostawę towarów i usług objętych obowiązkowym MPP.

Sprzedawca nie poniesie konsekwencji, jeżeli nabywca pomimo braku takiej adnotacji zapłaci w mechanizmie podzielonej płatności. Taka sama sankcja będzie dotyczyć nabywcy, jeżeli nie zapłaci w MPP.

Jeżeli wystawię fakturę bez wymaganej adnotacji „mechanizm podzielonej płatności”, to czy mogę ja skorygować?

Tak – za pomocą faktury korygującej. Może to zrobić również nabywca za pomocą noty korygującej.

Co w sytuacji, jeśli tylko jedna pozycja z faktury będzie objęta obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności?

Wówczas nabywca może zdecydować, czy dobrowolnie ureguluje całą należność z zastosowaniem MPP, czy też tylko tę jedną pozycję objętą obowiązkowym MPP.

Jakie konsekwencje dla sprzedającego niesie ze sobą obowiązkowy MPP?

Jeżeli podatnik wystawi fakturę bez adnotacji „mechanizm podzielonej płatności”, to naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego ustala dodatkowe sankcje podatkowe, które wynoszą 30% kwoty podatku, wykazanej na tej fakturze. Jednak sankcja będzie naliczana wyłącznie od wartości VAT, która przypada na dostawę towarów lub świadczenie usług objętych obowiązkowym MPP.

Jak uniknąć negatywnych, finansowych konsekwencji po stronie sprzedawcy?

W przypadku wystawienia faktury sprzedaży bez stosownej adnotacji „mechanizm podzielonej płatności” sprzedawca może uniknąć sankcji, pod warunkiem że nabywca ureguluje należność (w wartości, która odpowiada kwocie podatku z dostawy towarów lub świadczenia usług objętych obowiązkowym MPP) – w MPP przez komunikat podzielonej płatności.

Jakie konsekwencje dla nabywcy niesie ze sobą obowiązkowy MPP?

Jeżeli jako nabywca, pomimo takiego obowiązku, nie zapłacisz za pomocą MPP, to wówczas organ podatkowy ustali ci sankcję w wysokości odpowiadającej 30% kwoty VAT, która przypada na nabyte towary lub usługi objęte obowiązkowym MPP.

Kiedy unikniesz sankcji, jeśli pomimo obowiązku nie zapłacisz w MPP? Wtedy, gdy twój dostawca lub usługodawca rozliczy całą kwotę VAT, która wynika z faktury.

Jeżeli prowadzisz jednoosobową działalność gospodarczą, ponosisz za to wykroczenie odpowiedzialność przewidzianą w kodeksie karnym skarbowym i możesz otrzymać grzywnę w wysokości do 720 stawek dziennych.

Dodatkowo gdy kwota należności zostanie opłacona z pominięciem MPP, mimo zawarcia na fakturze adnotacji, że płatność powinna być dokonana w MPP, to od 1 stycznia 2020 r. nie będziesz mógł jej zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu. Jeżeli uznałeś za koszt uzyskania przychodu wydatek w części, w jakiej płatność została dokonana bez pośrednictwa rachunku VAT (np. zlecono przelew zwykły pomimo wskazania na fakturze wyrazów „mechanizm podzielonej płatności”)”, w miesiącu, w którym to nastąpiło, należy:

• zmniejszyć koszty uzyskania przychodów albo
• w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów – zwiększyć przychody.

Co w sytuacji, jeśli faktura nie została oznaczona adnotacją „mechanizm podzielonej płatności”?

Jeżeli przez błąd nie oznaczysz faktury koniecznym dopiskiem, wówczas będziesz mógł naprawić swoje uchybienie i uniknąć sankcji. W tym celu powinieneś poinformować nabywcę, że wystawiłeś mu fakturę bez wymaganego oznaczenia. Informację tę możesz przekazać w dowolnej formie nabywcy, nawet przed wystawieniem faktury korygującej.

Czy obowiązuje jeszcze odwrotne obciążenie?

Tak. Zgodnie z przepisami przejściowymi wskazanymi w ustawie o VAT, w sytuacji gdy:

• przed 1 listopada 2019 r. podatnik dostarczył towary lub świadczył usługi, wymienionych w załączniku nr 11 lub załączniku nr 14 do ustawy o VAT, dla których obowiązek podatkowy powstał lub faktura została wystawiona po 31 października 2019 r.,
• po 31 października 2019 r. podatnik dostarczył towary lub świadczył usługi, wymienionych w załączniku nr 11 lub załączniku nr 14 do ustawy, dla których faktura została wystawiona przed 1 listopada 2019 r.,

– stosuje się odwrotne obciążenie w brzmieniu przepisów sprzed 1 listopada 2019 r.

Co w sytuacji, gdy rozliczenie następuje w formie potrąceń ? Czy obowiązkowy MPP ma zastosowanie w takiej sytuacji?

Jeśli rozliczenie następuje w formie potrąceń, obowiązkowy MPP nie będzie mieć zastosowania do wysokości potrącanej kwoty.

Czy muszę wnioskować o założenie rachunku VAT w swoim banku?

Nie, bank otwiera i prowadzi rachunek VAT obligatoryjnie. Ważne: rachunek VAT jest otwierany wyłącznie do rachunku rozliczeniowego i imiennego rachunku w SKOK prowadzonego dla celów działalności gospodarczej. Nie można otworzyć rachunku VAT np. do rachunku osobistego, wykorzystywanego w działalności gospodarczej.

Dla kogo niezbędne konta firmowe

W związku z wejściem obowiązkowego MPP czynni podatnicy VAT, którzy świadczą usługi lub dostarczają towary (z załącznika nr 15 ustawy o VAT) oraz ich nabywcy, będą zobowiązani do posiadania firmowego rachunku bankowego. Transakcje objęte obowiązkowym MPP muszą być realizowane przez rachunki rozliczeniowe założone dla działalności gospodarczej, czyli konta firmowe.

Ułatwienia dla wszystkich stosujących MPP

Podatnicy, zarówno korzystający z dobrowolnego, jak i obowiązkowego MPP, od 1 listopada mogą liczyć na ważne ułatwienia w działalności. Chodzi o możliwość:

• opłacania z rachunku VAT, poza podatkiem VAT oraz VAT z faktur otrzymywanych od kontrahentów, również należności z tytułu podatków dochodowych, akcyzy, cła, VAT od importu oraz składek ZUS,
• stosowania mechanizmu do zaliczek wnoszonych przed wystawieniem faktury,
• przelewu płatności jednym komunikatem za więcej niż jedną fakturę,
• stosowania MPP przy wzajemnych potrąceniach i kompensatach.